پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)
قلب پیمان ناتو ماده ۵ آن است که در آن کشورهای امضاکننده توافق کرده‌اند حمله نظامی علیه یک یا چند کشور عضو در اروپا یا آمریکای شمالی را به‌عنوان حمله به تمامی کشورهای عضو تلقی کنند و به مقابله آن برخیزند.
مطابق ماده ۱۴ و پایانی این پیمان، متون انگلیسی و فرانسوی آن هر دو معتبر هستند، پیمان نزد دولت ایالات‌متحده آمریکا سپرده می‌شود و مطابق وظیفه دولت ایالات‌متحده نیز نسخه‌های مورد تایید آن را برای دولت‌های امضاکننده پیمان می‌فرستد.
در سال‌های اولیه بعد از جنگ جهانی دوم و در واکنش به توسعه‌طلبی‌های شوروی سابق در کشورهای اروپای شرقی و مرکزی در ماه مارس سال ۱۹۴۸ پنج کشور انگلیس، فرانسه، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ با امضای معاهده بروکسل اتحادیه دفاع جمعی را تشکیل دادند.
طبق ماده ۹ پیمان آتلانتیک شمالی برای سازمان ناتو یک ساختار متمرکز متشکل از نهادهای نظامی و مدنی در نظر گرفته شده است. در راس ناتو شورای آتلانتیک شمالی متشکل از وزرای کشورهای عضو قرار دارد که حداقل هر دو سال یک بار تشکیل جلسه می‌دهد. این شورا بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در پیمان ناتو است و تصمیمات آن به اتفاق آرا اتخاذ می‌شود.
از آنجا که ناتو برای مقابله با تهدیدات نظامی شوروی سابق و پیمان ورشو تاسیس شده بود برای این سازمان یک سیستم کامل فرماندهی نظامی برای جنگ‌های احتمالی در نظر گرفته شده که متشکل از روسای ستادهای ارتش کشورهای عضو و سه سرفرماندهی شامل فرماندهی اروپایی، فرماندهی اقیانوس اطلس و فرماندهی انگلیس است.
مقر ناتو ابتدا در فرانسه قرار داشت، اما پس از آنکه ژنرال دوگل سال ۱۹۶۶ در اعتراض به سیطره آمریکا بر این سازمان از فرماندهی نظامی ناتو خارج شد به بروکسل منتقل شد. آمریکا در چارچوب پیمان ناتو حدود ۳۰۰ هزار نیروی نظامی و تعدادی از کلاهک‌های هسته‌ای خود را برای مقابله با تهدیدات شوروی در آلمان غربی و سایر کشورهای اروپای غربی مستقر کرد که پس از فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد که موجودیت پیمان ناتو به‌عنوان یک سازمان نظامی را زیر سوال می‌برد به تدریج درصدد انتقال آنها به سایر مناطق برآمده است. اگرچه فروپاشی شوروی و وحدت آلمان در سال ۱۹۹۰ موجب شد نقش نظامی ناتو زیر سوال برود، اما اعضای این سازمان با تمرکز بر ناتو به‌عنوان یک سازمان سیاسی متولی حفظ ثبات بین‌المللی در اروپا درصدد گسترش آن نیز برآمده‌اند.