ساموئلسون ۱۵ ماه مه سال ۱۹۱۵ در شهر گاری در ایالت ایندیانای آمریکا متولد شد. دوران تحصیلات ابتدایی را در شیکاگو گذراند و در همان شهر نیز تحصیلات عالی را آغاز کرد.
وی در سن ۱۶ سالگی وارد دانشگاه شد. در سال ۱۹۳۵ از دانشگاه شیکاگو لیسانس و یک سال بعد مدرک فوق لیسانس گرفت. او پس از دریافت مدرک دکترای فلسفه از دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۴۱ در انستیتوی فنی ماساچوست به تدریس پرداخت. ساموئلسون از بسیاری جهات اقتصاددان اقتصاددانان است، زیرا آثار وی در تمامی زمینه‌های اصلی از اقتصاد بین‌المللی گرفته تا نظریه تولید، نظریه سرمایه، مالیه، نظریه رشد، اقتصاد کلان و تاریخ اقتصاد گسترده است.
ساموئلسون نظریه‌های اقتصاد کلان بعد از جنگ را که توسط جان مینارد کینز مطرح شده بود با نظریه بازار کلاسیک‌ها تلفیق و تحولات اقتصادی را به طریقی نوین تحلیل کرد.
به نظر ساموئلسون، زمانی که در یک نظام اقتصادی رقابت حکمفرما باشد، سود بیشتر از آن نظامی است که در آن تجارت خارجی انجام می‌شود، علاوه بر این فعالیت‌های آزاد تجاری موجب ایجاد یکسانی در قیمت‌های نسبی و قیمت‌های مطلق عوامل تولید می‌شود.
تلاش ساموئلسون روی انتخاب مصرف‌کننده باعث ایجاد فرضیات تجربی و قابل آزمایش در اقتصاد کلان شد. وی همچنین می‌خواست نظریه تقاضا را از حالت وابستگی درونی به عرضه جدا و از یک فرضیه غیرقابل آزمایش که مصرف‌کنندگان، سودمندی را افزایش می‌دهند، دور کند. علاوه بر این او متوجه شد که نظریه قدیمی رفتار مصرف‌کننده بیهوده تکرار شده است.
مصرف‌کنندگان با این توضیح که خریدار هستند، بیشترین را می‌خواهند، بنابراین هر چیزی که مصرف‌کنندگان می‌خرند، سود آنها را افزایش می‌دهند. ساموئلسون از پایه‌گذاران نظریه کالاهای عمومی است. پل ساموئلسون با ارائه نظریه رجحان موکد به اثبات نزولی بودن شیب منحنی تقاضا پرداخت.
در این نظریه وی نشان می‌دهد که با مشاهده رفتار مصرف‌کننده در انتخاب کالاهای مختلف می‌توان بدون در نظر گرفتن فروض نظریه‌های مطلوبیت اصلی و مطلوبیت ترتیبی، فرضیات مهمی درباره رفتار مزبور بیان داشت. انتخاب‌های مصرف‌کننده اشل رجحان او را با توجه به اثر جانشینی نشان می‌دهد.
درباره نسبت موثر سیاست‌های مالی و پولی مباحثات زیادی در دوره حاکمیت اقتصاد کلان جریان کرد. طرفداران نظریه‌های پولی به رهبری میلتون فریدمن معتقد بودند که فقط سیاست پولی می‌تواند بر عملکرد اقتصادی تاثیر بگذارد.
نگرش آنها به سیاست‌های مالی به‌عنوان مسیر چرخشی بود برای داشتن بانک‌هایی که پول بیشتری تولید کنند، اما طرفداران نظریه کینز نظیر جان کنث گالبرایت، سیاست مالی را به‌عنوان ریسمانی فرض کردند که فرقی نمی‌کند با چه میزان سختی کشیده شود، آنها معتقد بودند که ما نمی‌توانیم شغل بیشتری ایجاد کنیم. ساموئلسون با انتخاب یک حد میانه تاکید کرد که هم سیاست‌های مالی و هم سیاست‌های پولی می‌تواند در توسعه اقتصاد آمریکا موثر باشد و اعتقاد داشت که از هر دوی این سیاست‌ها باید برای تثبیت هدف استفاده شود.
بهره‌گیری ساموئلسون از ابزارهای قدیمی علم اقتصاد برای حل مسائل موجود باعث شده تا وی را اقتصاددانی میانه‌رو لقب دهند. ساموئلسون در اولین مقاله خود با نام «یادداشتی درباره نظریه محض رفتار مصرف‌کننده» در سال ۱۹۳۸ نشان داد که منحنی تقاضا در اقتصاد نوین را می‌توان با استفاده از رجحان آشکار شده به وسیله مقادیر خریداری شده در بازار و بدون مراجعه به نظریه مطلوبیت نهایی یا منحنی‌های بی تفاوتی به دست آورد.
(ساموئلسون در زمانی که گالبرایت، جان کندی- رئیس‌جمهور وقت- را تحت فشار قرار داد که هزینه‌های دولت را افزایش دهد و طرفداران محافظه‌کار کینز خواهان کاهش مالیات بودند، در تلاش برای گسترش برنامه‌های دولت و تجدیدنظر در مالیات بود).
ساموئلسون در کتاب خود با عنوان «تجارت بین‌المللی و برابری قیمت عوامل تولید» شرایط لازم برای دفاع از تجارت آزاد را مطرح کرده است. در پایان‌نامه دکترای خود با عنوان «مبانی تجزیه و تحلیل اقتصادی» نظر اقتصاددانان را به این موضوع جلب کرد که کلیه رفتارهای اقتصادی را می‌توان پاسخ مستقیم یا غیرمستقیم در مقابل مساله حداکثر کردن دانست و برای این کار از حساب انتگرال و دیفرانسیل استفاده کرد.
فرضیه ساموئلسون- استولپر، به آزمایش تاثیر قابل‌توجه نرخ بندی روی برخی کالاهای وارداتی می‌پردازد. آنها در سال ۱۹۴۱ نشان دادند که تعرفه گمرکی، باعث افزایش درآمدهای محصولات استفاده شده‌ای می‌شود که به مقدار زیاد در صنایع داخلی با محصولات خارجی نرخ‌بندی شده رقابت می‌کنند.
پل ساموئلسون آثار بسیاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی تالیف کرده است. سبک نگارش وی حاوی طنز و در عین حال بها ندادن به افکار مختلف است. مجموعه ۵ کتاب از مقالات علمی ساموئلسون در طول سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۷ شامل ۳۸۸ مقاله‌ای است که طی ۵۰ سال نوشته است. او ۱۳ دسامبر سال ۲۰۰۹ در سن ۹۴ سالگی چشم ازجهان فروبست.
منبع: قنادان، محمود؛ (1391)، جوایز نوبل اقتصاد، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول
تولید محتوای بخش «وب گردی» توسط این مجموعه صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست.