آخرین اخبار ایران
-
سه دیدگاه نفتی در پهلوی اول
بهطور کلی تا اواسط دهه ۲۰ میلادی و به سلطنت رسیدن رضاشاه، دولتمردان ایران - یا شاید بهتر باشد، بگویم دولتمردان تهران- نسبت به مقاصد شرکت نفت مشکوک بودند ولی مخالفتی هم ابراز نمیکردند.
احداث راهآهن سراسری، تامین مالی از قند و شکر!
امتیاز احداث راهآهن سراسری ایران در زمان ناصرالدینشاه و در سال ۱۲۵۰ شمسی توسط ناصرالدین شاه به بارون رویتر انگلیسی داده شد، ولی بر اثر فشار دولت روسیه این امتیاز لغو شد.
مالکیت دولتی، خصوصی و عمومی نفت
در دوره ملی شدن نفت ایران، گفتار بنیادگرایی بازار یعنی نئولیبرالیزم محلی از اعراب نداشت. خاطره پیامدهای فاجعه بار بحران بزرگ اقتصادی ۱۹۲۹ و پیامدهای آن مثل ظهور فاشیسم که ثمره اقتصاد باز دوره بعد از جنگ جهانی اول بود، هنوز در اذهان زنده بود و دیدگاه غالب سرمایهداری پذیرفته بود که باید بازار تحت نظارت باشد و رفاه عمومی و ثبات اجتماعی و کنترل رقابت بازار توسط قواعد دولتی پذیرفته شده بود.
ایرانیها، مخترع کاغذ ابری
از اختراع فن ابریسازی تقریبا پانصد سال گذشته است؛ اما در جهان هنر کمتر کسی میداند که این فن در ایران اختراع شده است.
شکلگیری اتحادیهها در شهرها
دو عامل جمعیتهای عصر پسارضاشاه ایران را از جمعیتهای عصر پیشارضاشاه متفاوت کرد. یکی ساختار اجتماعیای بود که به دلیل روند مدرنیزاسیون و صنعتی شدن کشور تغییر کرده بود.
رفت و برگشت جزایر سهگانه!
آذر۱۳۵۰ در تاریخ جغرافیای طبیعی ایران روزی مهم محسوب میشود. نیروهای دریایی ارتش ایران بنا به برنامهای از پیش تعیینشده وارد جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک شدند و این جزایر را پس از ۸۰سال بار دیگر به ایران برگرداندند. این واقعه پس از استقلال بحرین از بریتانیا روی داد. طی سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۹ زمینهسازی برای استقلال این کشور فراهم شد.
مالیات هخامنشی، بودجه ساسانی!
در بین مورخان، «هردوت» از جمله کسانی است که سیاستهای اقتصادی دولتهای پادشاهی را در قرون گذشته مورد اشاره قرار داده است، او گر چه کمتر وارد جزئیات آنها شده است ولی منابع خوبی برای بررسی سرانگشتی اقتصاد آن روزگار به ویژه عهدهخامنشیان ارائه کرده است.
بازار پر رونق فرار از مالیات
مورگان شوستر که در بهمن ماه ۱۲۸۹ به ایران آمد و یک سال بعد در پی اولتیماتوم روسیه از ایران اخراج شد در کتاب «اختناق ایران» گزارشی خواندنی از اوضاع اقتصادی و اجتماعی ایران در آن دوره ارائه کرده است.
زنان مشروطهخواه
تاریخنویسان از شرکت زنان در شورشهای مشروطیت ایران و دلیریهای آنان در راه آزادی، سخنها گفتهاند. ایوانف، از خاورشناسان روس، در مقالهای مینویسند: «در بیستم ژانویه ١٩٠۷م (١٩ دی ١٢٨۵ش) میتینگی از بانوان در شهر تهران تشکیل شد که در آن ده ماده از خواستههای زنان و از آن جمله تاسیس مدارس دخترانه و تعدیل و تخفیف در میزان صداق(مهریه) به تصویب رسید.»
گذار جامعه ایران به سرمایهداری وابسته
جان فوران (۱۹۵۵)، استاد جامعهشناسی دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا است. وی از جامعهشناسان و پژوهشگران تراز اول در زمینه «انقلابهای اجتماعی» در جهان است که بهخاطر کتاب «مقاومت شکننده» در ایران شهرت دارد. در اینجا بخشی از این کتاب را با ترجمه احمد تدین میخوانید.