آخرین اخبار جامعه
-
تربیت زنان با تفکر مردان
رسالهای کوچک شامل یک مقدمه، ده فصل و مجموعا ۴۱ صفحه اولین رساله زنستیزانه عصر جدید در تاریخ ایران است که اگر چه ادعا دارد، مظاهری از روح مدرن را برای تربیت زنان وام گرفته است اما در مجموع نگاهی مردسالارانه دارد و گویی مخاطب اصلی آنان مردان هستند تا زنانی مطابق آنچه کتاب در نظر دارد، رام، مطیع و پاکیزه برای خود برگزینند. نویسنده نخستین «تادیبالنسوان» در هراس از لعن و نفرین زنان حتی جرات نوشتن…
جعفر شهری، راوی طهران قدیم
جعفر شهریباف، محقق و مورخ ۶ آذر ۱۳۷۸ در سن ۸۵ سالگی در تهران چشم بر جهان فروبست. شهری در دو مجموعه طهران قدیم (۵ جلد) و تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم (۶ جلد)، حال و هوای تاریخی تهران را با شرح جزئیات بیان میکند. «قند و نمک» دیگر اثر قابلتوجه او، مجموعهای از اصطلاحات اصیل تهرانی با توضیحات و پیشینهیابی آنها است.
نگاه برودل به تمدن و سرمایهداری
از میان آثار فرنان برودل «تمدن و سرمایهداری» را اساسیتر و برای ایرانیان مناسبتر دانستهام. در سال۱۹۷۴ جامعهشناس شهیر آمریکایی، دنیل بل، کتاب مهمی با نام «برآمدن جامعه فراصنعتی» منتشر کرد. من که تازه در آمریکا دانشجو شده بودم، در سفری به ایران از حمید عنایت برای برگردان این کتاب به فارسی مشورت خواستم.
انقلاب روی صحنه
انقلاب مشروطه باعث تحول و دگرگونی در بسیاری از ابعاد جامعه ایرانی بهویژه در بعد فرهنگی نظیر؛ نثر، شعر، تئاتر و ... شد. مشروطه آغازی بر پیدایش و گسترش تئاتر مدرن ایران بود. با وقوع انقلاب مشروطه تئاتر که پیش از آن در ایران بهعنوان یک تفنن درباری بهحساب میآمد، به میان عموم مردم راه پیدا کرد و دستخوش تغییر و تحول شد. با طلوع مشروطیت در ایران به سال ۱۳۲۴ قمری، جوش و خروش عجیبی در زمینه ادبیات و…
مصیبت بشر
جنگ اوکراین از جمله جنگهای ویرانگر اخیر محسوب میشود. در این جا نگاهی میاندازیم به پیامدهای جنگ و آثار اجتماعی و اقتصادی آن. سربازان و شهروندان بهطور یکسان از اثرات منفی جنگ رنج میبرند. عوارض جسمی، زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و حتی ذهنی تنها برخی از این صدمات است. شدت درگیری تعیین میکند که چگونه این عواقب رخ میدهد. اثرات جنگ بر جامعه، سیاست و اخلاق عمیق است. افول اخلاقی معمولا منجر به…
جنگ مقدس قرن نوزدهم
یک نماینده قانونگذار فرانسوی در اوایل دهه۱۸۳۰ ادعا کرد که «طبقه کارگر شهرهای تولیدی ما بربرهایی هستند که جامعه را تهدید میکنند.» نخبگان مصمم به سرکوب و اختناق اطلاعاتی بودند که ممکن است طبقات کارگر و طبقات پایین را به مطالبه حقوق سیاسی و اجتماعی تحریک کند که طبقات حاکم هم در فرانسه و هم در سراسر اروپای قرن نوزدهم این وضعیت را با شورش مرتبط میدیدند. باور بیمارگونه طبقات حاکم مبنی بر اینکه یک…
پیدایش دموکراسی در هند
پیدایش دموکراسی در هند، برخلاف سایر کشورها (بهویژه اروپا)، نه واکنشی در برابر یک دولت استبدادی و نه تحقق یک مفهوم فردگرا از جامعه است. در حقیقت، حتی یک نتیجه مشهود از جنبشی ناسیونالیستی نیز نیست. مبارزه برای بهدست آوردن استقلال بیشتر از اینکه دنبال کسب آزادی برای افراد باشد، درخواست یک فضای مستقل و آزاد برای یک ملت بود. پیشینه نظام کاستی و تثبیت طبقات اجتماعی در هند به مرحله برهمنیسم برمیگردد.
فرودستان چه نقشی در انقلاب داشتند
«تهیدستی، بیعدالتی و ظلم به تنهایی دلایل کافی برای عمل سیاسی ضددولتی فراهم نمیآورند.» این یکی از دلایلی است که آصف بیات برای عدم مداخله فعال تهیدستان و حاشیهنشینان در روند انقلاب ۵۷ برشمرده است. او در پژوهش مهماش با عنوان «سیاستهای خیابانی» به سراغ گروههای بیصدای جامعه در جریان انقلاب ۵۷ رفته و تلاش کرده نشان دهد که در کنار فعالیتهای جمعی انقلابیون، فعالیتهای جمعی دیگری هم در جامعه در…
مردی برای تمام قرون
احمد سمیعی گیلانی، مترجم، پژوهشگر و پیشکسوت ویراستاری، دوم فروردین امسال درگذشت. درحالیکه جامعه فرهنگی یکی از بزرگترین فرهیختگان خود را از دست داده، تعطیلی روزنامهها در این ایام و سرگرم بودن مردم به مراسم نوروز مانع از آن شد که آنچنان که شایسته اوست در رسانهها به او پرداخته شود؛ مردی که در عمر پربرکت ۱۰۳سالهاش، سه قرن را به چشم دید و آثاری در زمینه تالیف و ترجمه از خود بهجا گذاشت که…
چپ ملی
فریبرز رئیسدانا در اسفند ۱۳۷۷ در مقالهای نوشته بود که گویا این تقدیر ماست که پیش از نوروز و آغاز سال جدید حوادثی ناگوار «خُلق ما را تنگ و روحمان را چنان اندوهگین سازد» که دیگر شوقی برای برگزاری عید نباشد یا اگر بنا باشد «عیدانهای تقدیم کنیم ناگزیر باشیم پیش از آن در رثای از دست رفتگان پیشگفتاری بیاوریم.» تقدیر چنین بود که خود او نیز تنها چند روز پیش از نوروز در شمار «از دست رفتگان» قرار…