آخرین اخبار مرگ
-
سخنرانی در برابر اسلحه
قیام شیخ محمد خیابانی چون بسیاری از نهضتهای دوره معاصر ایران با شکست روبهرو شد و با مرگ رهبر قیام روبه خاموشی نهاد؛ گرچه اثرات آن بر جای ماند و در حوادث بعدی تاریخ ایران نقش خود را ایفا کرد. علل شکست نهضت خیابانی چه بود و چه شد که خیابانی بهرغم تمام آیندهنگری و تیزهوشیای که بنا به گفته کسروی داشت نتوانست بر موانع غلبه و از شکست نهضتش جلوگیری کند؟ مطمئنا در عدم موفقیت نهضت خیابانی نه یک علت…
یادداشتهای روزانه جلال آلاحمد-۲
سهشنبه ۲۴ مرداد ۱۳۳۴ – سر ظهر- ماشگین دیروز صبح ساعت نهونیم با برادرم و "مهدی" از تهران به قصد "بلوک زهرا" راه افتادیم. خواهرزاده ها "قدسی" و "طیبه" را درین سفر خواهم دید و اگر هم فرصت دست بدهد، یادداشت های مربوط به "تاتی" را تکمیل خواهم کرد. قرار بود گزارش کارهای بعد از آمدن "سیمین" را یادداشت کنم که ماند و از سفر که برگشتم، خواهم نوشت. این سفر خودش مشغولیاتی خواهد داشت.
خودآگاهی تجار
ماهیت عملکرد تجار و دولت در ایران عصر صفوی به شرایط و مقتضیات زمانی بستگی داشت. گاهی مقامات دولتی بر حسب وابستگیهای مکانی، قومی و مذهبی با تجار معامله میکردند. کمپانیهای اروپایی امتیازها و دخل و خرج خودشان را داشتند یا طبق توافقاتی که در شرایط خاص تاریخی یا بر اثر مذاکرات طولانی پذیرفته و مشخص شده بود، از عوارض راه و بندر معاف شده بودند.
کریمخانزند از نگاه ویلیام فرانکلین، سیاح دوره زندیه
کریمخان از طمع و خست سخت انزجار داشت و تجار شیراز همه متفقالقولند که در هیچ دورهای از تاریخ؛ مالیاتی که به شاه داده میشد به اندازه دوران سلطنت کریمخان ناچیز نبوده است... او داد و ستد را مورد حمایت قرار میداد زیرا به درستی میدانست که از این راه میتوان به ثروت کشور افزود.
اندیشهورز ایران زمین
کتاب خواجه نظامالملک طوسی درباره برخی از وجوه تاریخ اندیشه سیاسی ایران در دوره اسلامی با تاکیدی بر اندیشه و عمل خواجه نظامالملک طوسی است. نگارنده این سطور، دههای پیش از انتشار ویراست نخست این دفتر، این بررسی را با رساله دیگری با عنوان «درآمدی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران» آغاز کرده و در جای جای آن به برخی از مسائلی که در اینجا بسط داده شده، اشاراتی کرده است.
تبدیل سرمایه به دفینه در دوره قاجار
از قدیمالایام بعد از منسوخ شدن مبادلات کالایی، صرف و برات در میان تجار رایج شد، براتهایی که بسته به فرد صادرکننده برای تضمینکننده آن از ارزش و اعتبار برخوردار بود. اما چنین نبود که صاحب مال که به ازای فروش کالایش براتی را گرفته است از تبدیل شدن آن به وجه رایج اطمینان حاصل کند. بسیار پیش آمده بود که صاحبان براتها مجبور بودند که با مبلغی پایینتر آن را به دیگران واگذار کنند.
مواجهه با دوران مدرن
پیش از جنگ ترکمانچای هرچند قوای ایران از فنون و تعلیمات و تجهیزات جدید بیبهره بود، اما ارتش مستقل ایران هرگاه فرمانده لایقی بر سر کار داشت، کشور را از تجاوزات بیگانگان و آشوب داخلی میرهانید و به امنیت و آسایش میرساند، اما پس از این عهدنامه ننگین دیگر ایران کمر راست نکرد و قشون مستقل نداشت و در بستر زمان از ابهت و کارآییاش کاسته شد، تا بهصورت مترسکی پوشالی در زمان قاجار درآمد.
ترس شاه از حاکم
در متون تاریخی عصر صفویه از امامقلیخان بهعنوان امیرالامرا و بیگلربیگی (گاهی والی) تمام نواحی فارس، لار، کهگیلویه، شمیل، مینا و بحرین، بعضی از ولایات خوزستان مانند هویزه و دورق و قسمتی از عراق عجم مانند جربادقان [گلپایگان]، تویسرکان و محلات یاد کردهاند. در واقع، وی بر منطقهای «از قمشه نزدیک اصفهان تا سواحل بحر عمان» حکومت داشت.
سازوکار مجلس حفظالصحه
بهداشت در ایران در دوره قاجار وضعیت نابسامانی داشت. بیماریهای واگیر مانند طاعون، وبا، آبله، حصبه و دیفتری در کنار قحطیهای چندباره، جان بسیاری از مردم را میگرفت. فقط در مرداد ۱۲۲۵ ش/ ۱۸۴۶ م وبا در تهران بیش از ۱۲هزار نفر (حدود یکچهارم جمعیت پایتخت) را به کام مرگ کشاند. این وضعیت حتی پس از گشایش دارالفنون در ۱۲۳۰ ش/ ۱۲۶۸ ق/ ۱۸۵۱ م و آموزش پزشکی نوین در ایران، همچنان ادامه داشت. در ۱۲۴۱ ش/ ۱۸۶۲…
تجارت و سیاست
نقطه عطف در مناسبات ایران و فرانسه، روابط بازرگانی دو کشور بود. در سال ۱۵۹۹ م/ ۱۰۰۷ ق، زمانی که شاهعباس، آنتونی شرلی و حسینعلی بیگ بیات را به سفارت به اروپا فرستاد (سفرنامه برادران شرلی،۱۳۶۲: ۹۸)، از آنان خواست تا با پادشاه فرانسه ملاقات کنند و در مورد امور تجاری ایران اطلاعاتی در اختیار فرانسه بگذارند و با آنها به توافق برسند. هانری چهارم با توجه به توافق و دوستی فرانسه و عثمانی، از شنیدن…