دهکده نمونه «سالت» در دوران انقلاب صنعتی

سالتر (Saltaire) در برادفورد انگلستان از جمله مکان‌های صنعتی نمونه در آن دوران محسوب می‌شود. مجموعه کارخانه‌های سالتر با سرمایه‌گذاری و مدیریت سر تیتوس سالت بین سال‌های ۱۸۵۱ و ۱۸۷۱ ساخته شد. سر تیتوس سالت، صنعتگر پیشرو در صنعت پشم و نساجی یورکشایر در بردفورد بود. این کارخانه‌دار متوجه شد که شرایط کار در شهر بر عملکرد کارگران او تاثیر می‌گذارد. بسیاری از کارگران بر اثر استنشاق مواد سمی بیمار شده بودند، آنها از گرد و غبار و سر و صدا در کارخانه ناراضی بودند. ضمن اینکه در محلات فقیرنشین زندگی می‌کردند. در آن زمان، بسیاری از مردم به‌دلیل بیماری‌های ناشی از حضور در فضای ناسالم کارخانه جان خود را از دست می‌دادند. چنین بود که سالت تصمیم گرفت یک مجموعه کارخانه جدید در خارج از شهربردفورد بسازد. او طراحی این مجموعه عظیم را به چند تن از معماران مشهور و کاردرست آن زمان سپرد. آنچه مجموعه کارخانه‌های او را از دیگران متمایز می‌کرد وجود برخی امتیازات و ویژگی‌ها با هدف بهبود محیط کار کارگران بود. به‌عنوان مثال، دودکش‌های کارخانه بسیار بلندتر از کارخانه‎های موجود در برادفورد بود و روی آنها فیلتری برای کاهش دود، نصب شده بود.

با این حال، سالت چند قدم جلوتر گذاشت. او نه تنها یک مجموعه صنعتی پیشرفته ساخت، بلکه یک دهکده جدید برای زندگی کارگرانش بنا نهاد. این دهکده کارگری دارای پارک، بیمارستان، مدرسه، اتاق برگزاری جلسات و کتابخانه بود. حتی بسیاری از کارگران صاحب باغ و فضای سبز بودند. از جمله تفاوت‌های بارز روستای جدید سالت با زاغه‌های کارگرنشین برادفورد، فضای باز و محیط طبیعی و آراسته به چمن آن بود. جاده‌های عریض و خانه‌های دور از هم، احتمال ابتلا به بیماری را کاهش می‌داد؛ زیرا در آن محیط، زندگی انسانی‌تر، هوا تمیزتر و سرویس بهداشتی فراهم بود. آن‌گونه که محققان نوشته‌اند، شرایط زندگی و کار در روستاهای نمونه مانند سالتر، بسیار بهتر از شهرهای شلوغ و کارخانه‌ها بود.