مهد کودک‌ها در گذر زمان

در سال ۱۲۱۹ (۱۸۴۰ میلادی) براساس طرحی از «فریدریش فروبل» اولین کودکستان با نام kindergarten به معنای «باغ کودک» با هدف و ساختار نوین در آلمان ساخته شد؛ در مهدکودک‌های جدید، آموزش در کنار بازی گنجانده شده بود که به مرور از لحاظ کیفی و کمی پیشرفت کرد.

تشکیل اتحادیه شغلی مربیان مهدکودک، وضع قوانین مربوط به تاسیس، برنامه‌ریزی، اداره، نظارت و مراقبت‌های تربیتی، تغییر در ساختار ظاهری و فضا و مسائل آموزشی از جمله پشتیبانی‌هایی است که زمینه گسترش مهدکودک‌ها را فراهم‌تر ساخت.

قابل‌توجه است که از سال ۱۲۶۴ تا سال ۱۲۹۱ (۱۸۸۵ تا ۱۹۱۲) تعداد مهدکودک‌ها در اتریش بیش از چهار برابر شد. از سال ۱۲۹۹ (۱۹۲۰ میلادی) به بعد، در اروپا ساختار مهد کودک‌ها در اروپا کم‌کم تغییر کرد و سیاست‌گذاری‌های کلان به مهدکودک‌های همراه با آموزش متمایل شد در این سال‌ها بیشتر پایتخت‌های جهان دارای مهدکودک بودند و برنامه‌ریزی‌ها بسیار دقیق‌تر صورت می‌گرفت.

تفکیک گروه‌های سنی، تهیه اسباب بازی‌های مفید برای هر گروه، تنظیم کلاس‌های ژیمناستیک و تدریس موسیقی از جمله این برنامه‌ها بود. با گذشت زمان، گردانندگان دولتی، رقیبان سرسختی پیدا کردند. بخش خصوصی مثل کلیساها، انجمن‌های مذهبی، موسسات درمانی، کارگاه‌ها و اشخاص خصوصی که شرایط لازم را داشتند، اقدام به تاسیس مهدکودک می‌کردند. البته همیشه یک «انجمن حمایتی» در منافع این مهدها همکاری می‌کرد که در سیاست‌گذاری‌ها نقش مهمی داشت.

در ایران اولین مهدکودک را مسیونرهای مذهبی و اقلیت‌های دینی سال ۱۲۹۸ در تهران احداث کردند. سال ۱۳۰۳ جبار باغچه‌بان در تبریز «باغچه اطفال» را تاسیس کرد و چند سال بعد (۱۳۰۷) کودکستان دیگری در شیراز دایر کرد. از آن پس مهد کودک تبدیل به یک نهاد اجتماعی و فرهنگی شد.

طبق آمار ثبت‌شده سال ۱۳۲۲ در سراسر کشور تنها تعداد ۷ کودکستان وجود داشت؛ در حالی که سال ۱۳۳۱ به ۷۴ و سال ۱۳۵۱ به ۴۳۱ مرکز گسترش یافت.

بنا به آمار امروزه بیش از ۱۴ هزار مهد کودک در کشور وجود دارد. در کشورهای پیشرفته اکنون مهدهای الکترونیک شکل گرفته است که از طریق اینترنت کودک را با برنامه درخواستی والدین سرگرم می‌کنند و آموزش‌های مورد نظر والدین را به آنان می‌دهند.