روس‌ها، سرمایه‌داران و امتیازبگیران

کدخبر: ۲۷۷۵

راه تجاری هموار و امنی که بتوان از طریق آن مال‌التجاره‌های روسیه را به ایران (تهران و ایالات مرکزی و جنوبی) رساند پیوسته مورد مطالعه و پیگیری سیاستمداران سن‌پترزبورگ و بازرگانان و اقتصاددانان روس بود.

به جز ارتباط بازرگانی با ایران، روس‌ها بنا به اهمیت سوق‌الجیشی ایران، خواهان کسب امتیاز راه‌سازی و راه‌آهن در شمال ایران بودند و درخواست بازرگانان (و امتیازبگیران) روس نظیر بارون فن، فالگن هاگن و پالاشکوفسکی در راس فهرست بلندبالایی قرار داشت که ده‌ها تن دیگر در آن ثبت‌نام کرده بودند.

در ماه رجب سال ۱۳۰۶ هـ . ق. (مارس ۱۸۸۹ میلادی، نیمه اسفند ۱۲۶۷ و نیمه فروردین ۱۲۶۸ هـ . ش.) روس‌ها پس از سال‌ها فعالیت دیپلماسی و مذاکره با ناصرالدین شاه و وزرای او، امتیاز آزادی ورود کشتی‌های تجاری اعم از تجاری و بادبانی و کرجی‌های کوچک تبعه روسیه به مرداب انزلی و نزدیک شدن به رشت به باد رفت. ارنست اورسول، سیاح بلژیکی که تنها هفت سال قبل از آن در ۱۲۹۹ هـ . ق. (۱۸۸۲ میلادی) در ایران بوده می‌نویسد: «چندین سال است هیچ جاده‌ای انزلی را به رشت وصل نمی‌کند. گویا به مغز ایرانی‌ها چنین رسوخ کرده که اگر بین این دو شهر جاده‌ای ساخته شود، روس‌ها از همین راه تمام مملکت را اشغال خواهند کرد.»

منبع: سفرنامه اورسول، ترجمه سعیدی