ماکس وبر و روح سرمایه‌داری

کدخبر: ۲۸۱
شهرت ماکس وبر بیش از همه مدیون مطالعات وی درباره اخلاق پروتستان و روح سرمایه‌داری است. وبر تزی را مطرح کرد که پویایی شیوه تولید سرمایه‌داری را با ویژگی کار و خویشتن‌داری برگرفته از دین مرتبط می‌ساخت و آنان را در یک حالت تبادلی با یکدیگر قرار می‌داد و به‌تبع آن، بحث و تحقیقات و پژوهش‌های بی‌شماری آغاز شد و هنوز نیز نشانی از پایان آن نیست. وبر خویشتن‌داری را نوعی ریاضت خواند که متوجه عمل و کنش در اینجا و اکنون است.
ماکس وبر و روح سرمایه‌داری
نویسنده: استونز، راب؛ متفکران بزرگ جامعه شناسی،
مترجم: مهرداد دامادی، تهران، مرکز، ۱۳۸۳

وی این ویژگی را به‌طور خاص، خصیصه اعضای فرقه پروتستان دانست. به‌عقیده وبر، شیوه اندیشه سرمایه‌داری مشوق جهت‌گیری منحصر به‌فردی نسبت به فعالیت اقتصادی است. این شیوه اندیشه، مثلا با شیوه سنت‌گرایان اقتصادی در تقابل آشکار بود که به کار کردن تنها برای گذران زندگی خرسند بودند و نیز با شیوه اندیشه کسانی که تنها انگیزه‌شان آزمندی یا میل به نمایش خودنمایانه ثروت بود. آنچه وبر آن را روح سرمایه‌داری می‌دانست، نگاه به تلاش بی‌وقفه برای کسب سود هرچه بیشتر از فعالیت اقتصادی همچون پیشه یا وظیفه و در نیفتادن به وادی بطالت و راحت‌طلبی بود. او اعتقاد دارد که آنچه محیط اجتماعی اروپا را مهیای پرورش رژیم سرمایه‌داری کرده، همان طرز تفکر ناشی از مذهب پروتستان است. به این نحو که پروتستان‌ها به‌عکس کاتولیک‌ها که زهد و تقوی را در رهبانیت و ترک دنیا ‌می‌دانستند، زهد و تقوی را در حمایت و حراست خود انسان و نفس انسان می‌دیدند و بر اثر همین اعتقاد، از تجمل و افراط در جلب لذات خودداری می‌کردند و در نتیجه امکان ذخیره و به‌کار انداختن سرمایه برای ایشان فراهم آمد.