شهرها و مسیرهای تجاری باستانی

برخی مناطق انحصار مواد یا کالاهای خاصی را در اختیار داشتند. به‌عنوان مثال، چین، ابریشم مورد نیاز غرب آسیا و جهان مدیترانه را تامین می‌کرد؛ درحالی‌که ادویه عمدتا از جنوب آسیا تهیه می‌شد. یکی دیگر از مسیرهای تجاری، مشهور به مسیر عود، تحت کنترل اعراب بود. از این مسیر کالاهای کشورهای عربی با کاروان شتر به نواحی مدیترانه حمل می‌شد.  

در امتداد این گذرگاه، شهرهایی مانند پالمیرا و پترا قرار داشتند که با ارائه خدمات به بازرگانان، ثروتمند و صاحب تمدن شدند. پالمیرا در قرن سوم میلادی شهری پر رونق و شکوهمند و از مراکز فرهنگی و هنری بود؛ جایی برای گردهمایی مردمان نواحی مختلف.

ملکه زنوبیا، فرمانروای این شهر در سال۲۷۴م خود را امپراتور بزرگ نامید و از امپراتوری روم اعلام استقلال کرد. اورلیانوس، امپراتور روم، به دنبال این اقدام زنوبیا برآشفت. به پالمیرا لشکرکشی کرد و پس از چند نبرد سخت و خونین آن بهشت نشسته در کویر را تصرف کرد.

مورخان حمله اورلیانوس به پالمیرا را پایان دوران باشکوه این تمدن قلمداد کرده‌اند. پالمیرا همان مکانی است که داعش در سال۱۳۹۴ آن را تصرف و برخی بناها و آثار باستانی‌اش از جمله «آگورا»، معبد«بعل شامین» و «معبد بل» را ویران کرد. جنایتکاران داعش یک روز پس از اشغال پالمیرا، خالد اسعد، باستان‌شناس سوری و سرپرست گروه مراقبت از آثار تاریخی این مجموعه باستانی را گردن زدند.

شاید به تصور کمتر کسی برسد که دمشق، این شهری که روزگاری از شدت قحط‌سالی در آن، «یاران فراموش کردند عشق»، کهن‌ترین شهر جهان باشد. به هر حال، بنا به نظر اغلب مورخان و باستان‌شناسان، قدمت ۱۰شهر قدیمی جهان، به ترتیب، از این قرار است: دمشق، سوریه - ۱۱۰۰۰ سال، حلب، سوریه - ۸۰۰۰ سال، بیبلوس (جبیل)، لبنان - ۷۰۰۰ سال. آتن، یونان - ۷۰۰۰ سال، شوش، ایران – ۶۳۰۰ سال، اربیل، اقلیم کردستان عراق - ۶۰۰۰ سال،صیدا، لبنان - ۶۰۰۰ سال، پلوودیو، بلغارستان - ۶۰۰۰ سال.