جرقه تاسیس دارالفنون

مصطفی‌خان افشار در سال ۱۲۴۴ ق پس از بازدید از مدارس روسیه چنین می‌نویسد: «می‌توان از ارباب علوم فرنگ چند نفر را به ایران آورد و یکی از مدارس را برای اولاد نجبای آن ملک تعیین نمود و آنها را در آنجا جمع کرد و چند نفر از مردمان صاحب اخلاق را به سرپرستی آنها تعیین نمود که هم علوم ایران را از مدرسین ایران یاد بگیرند و هم علوم فرنگ را از معلمین فرنگ.

اگر خرجی برای این مدرسه لازم باشد هم می‌توان از پدر نجبا که اولادشان تربیت می‌شود، گرفت.» امیرکبیر هم در این سفر حضور داشته است و چه بسا ایده اولیه تاسیس دارالفنون پس از دیدن همین مراکز علمی در ذهن او پدیده آمده باشد.

ایده‌ای که ۲۲ سال بعد به واسطه وزارت او تحقق یافت. هفت سال اول مدرسه دارالفنون مصادف با صدارت آقاخان نوری بود. او قصد داشت دارالفنون را تعطیل کند و استادان آن را به فرنگ برگرداند به همین دلیل از این دوران به‌عنوان دوران کم‌رونق دارالفنون یاد می‌شود.

منبع: سیدامیر سادات‌موسوی، «نجوم جدید پس از دارالفنون»، تاریخ علم، ۱۳۹۳.