یونسکو نهادی است که پس از جنگ جهانی دوم تشکیل شد. در اول نوامبر سال ۱۹۴۵ به هنگام پایان جنگ جهانی دوم کنفرانس بزرگی در لندن تشکیل شد. در این کنفرانس نمایندگان چهل کشور شرکت کردند. فرانسه و انگلستان به عنوان دو کشوری که بیشترین صدمات را از جنگ دیده بودند، پیشنهاد کردند سازمانی با هدف نهادینه کردن فرهنگ صلح به معنای واقعی کلمه تاسیس شود.
سازمان جدید باید در راه «همبستگی فکری و اخلاقی بشریت» خدمت میکرد و مانع از وقوع جنگ جهانی دیگر میشد. در ۱۹ نوامبر ۱۹۴۵، ۳۷ تن از نمایندگان کشورها اساسنامه یونسکو (UNESCO) را امضا کردند و به این ترتیب سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) تاسیس شد.
اهداف این سازمان آنچنان که در اساسنامه آن آمده، عبارت است از: کمک به صلح و امنیت با پیشبرد همکاری میان ملتها از راههای تربیتی، علمی و فرهنگی برای افزودن احترام به عدالت و حکومت قانون و حقوق انسانی و آزادیهای اساسی مورد تصدیق منشور ملل متحد.
این سازمان متشکل از سه رکن به شرح زیر است: ۱- کنفرانس عمومی که هر دولت عضو در آن یک نماینده دارد و هر دو سال یک بار برای تصویب برنامه و بودجه سازمان تشکیل میشود.
۲- هیاتمدیره مرکب از ۵۸ عضو که حداقل سالی دو بار تشکیل جلسه میدهد و مسوول اجرای برنامههای مصوب کنفرانس عمومی است. هیاتمدیره یا به عبارتی شورای اداری یونسکو، مقدمات کار کنفرانس عمومی را تهیه و بر اجرای کامل تصمیمات کنفرانس عمومی نظارت میکند.
۳- اعضای آن توسط کنفرانس عمومی و با رایگیری برگزیده میشوند. در گزینش نمایندگان این شورا، تنوع فرهنگها و توزیع جغرافیایی کشورها مدنظر است. دبیرخانه یونسکو وظیفه تدوین پیشنویس برنامه و بودجه و پیاده کردن برنامه مصوب را به عهده دارد. این دبیرخانه که با مدیریت و تحت نظارت مدیرکل یونسکو اداره میشود، موظف است برنامههای مصوب کنفرانس عمومی را به اجرا درآورد. عرصههای فعالیت یونسکو در زمینه موضوعاتی چون آموزش، علومطبیعی، علوم اجتماعی و انسانی، فرهنگ، ارتباطات و اطلاعات است.