آخرین اخبار بریتانیا
-
تولید روزانه ۲۸۰ دستگاه پیکان
روز ششم شهریور سال ۱۳۵۲ در یک دیدار اتفاقی خبرنگاران موفق شدند محمود خیامی، رئیس هیات مدیره کارخانههای ایران ناسیونال را محاصره و سوال پیچ کنند، اما او فقط به سه سوال آنها پاسخ داد و (به قول خودش) از این محاصره جان سالم به در برد.
استبداد جایگزین ناامنی
وقوع کودتای سوم اسفند را باید مهمترین تحول اواخر دهه ۱۲۹۰ و رویدادی مهم در تاریخ ایران بهحساب آورد. این کودتا ۱۴ سال بعد از انقلاب مشروطه به وقوع پیوست و بسیاری از دستاوردهای این جنبش را با چالش اساسی مواجه ساخت. در آستانه این کودتا اغلب نواحی ایران دستخوش آشوب و هرج و مرج بود و اکثریت مردم از این شرایط به ستوه آمده بودند.
امتیاز لاطاری
در اکتبر ۱۸۷۲ م/ آبان ۱۲۵۱ هجری شمسی ناصرالدینشاه وزیر مختار جدیدی را مامور دربار سنت جیمز کرد. میرزا ملکمخان، فرستاده تازه در مارس سال بعد/ اسفند ۱۲۵۱ وارد لندن شد و شانزده سال در این پست باقی ماند، یعنی طولانیتر از مدت ماموریت هر سفیر دیگری که ایران قبل از ملکمخان به انگلیس فرستاده بود یا بعد از او به این کشور فرستاد. سفارت او اندک زمانی قبل از سفر رسمی ناصرالدینشاه به انگلیس با درخششی از…
تصمیم شکستخورده
در فاصله سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ ایالاتمتحده و بریتانیا قصد داشتند تا در صورت حمله شوروی، تجهیزات نفتی ایران و عراق را از بین ببرند. اسناد جدید نشان میدهد که استفاده از سلاح هستهای در ایران و عراق یکی از گزینههای بریتانیا بوده است. متحدان منطقهای از این نقشه اطلاعی نداشتند زیرا بیم آن میرفت که واکنش آنها مطلوب نباشد اما برخی از مقامات آمریکایی گمان میکردند که کشورهای میزبان با مسدود ساختن…
پیامدهای کودتا
سرنگونی مصدق اولین تغییر رژیم یک کشور به دست آمریکا و بریتانیا از زمان جنگ جهانی دوم بود. پس از کودتا، دو اولویت اصلی شاه و زاهدی، تحکیم قدرت و از سرگیری صادرات نفت بود. در یک معامله فاوستی، علی امینی، وزیر دارایی دولت کودتا قرارداد کنسرسیوم نفت را امضا کرد. با پذیرش کنترل کامل عملیات نفتی به دست شرکتهای خارجی، این قرارداد حاکمیت ملی را عملا پایمال کرد؛ راهکاری که مصدق هرگز نمیپذیرفت.
نگرانی خرس و روباه
یکی از سیاحان و سیاستمداران انگلیسی آرنولد ویلسون (۱۹۴۰-۱۸۸۴) است که کتب متعددی نیز درباره ایران نوشته است. او نماینده سیاسی انگلیس در خلیجفارس، مامور نظامی بریتانیا و یکی از مدیران شرکت سابق نفت ایران و انگلیس است که در سفرنامهاش وقایع سالهای ۱۹۰۷ تا ۱۹۱۴ که در جنوب غربی ایران حضور داشته را ثبت کرده است.
قراردادهای ناتمام
اولین اقدام امیرکبیر، بهوجود آوردن نیروی دریایی ایرانی در خلیجفارس بود. امیر دریافته بود برای افزایش قدرت دریایی ایران، مبارزه با خودسریهای شیوخ جزایر و بنادر و پایان دادن به نفوذ انگلستان، دولت ایران باید در خلیجفارس نیروی دریایی داشته باشد. امیر از شیل وزیر مختار انگلستان پرسیده بود که آیا دولت انگلستان حاضر است چهار فروند کشتی جنگی به ایران بفروشد و در صورت مثبت…
بلوچستان و برنامههای استعماری بریتانیا
به دنبال خیزش صنعتی غرب و نیاز آنها برای دستیابی به مواد اولیه و بازار مصرف کالاهای تولیدیشان، توجه غربیها به مناطق شرق و جنوب شرقی ایران معطوف شد و این مناطق که از یک طرف به منزله دروازه ارتباطی شرق و غرب و از طرف دیگر بهعنوان حائلی برای سایر مستعمرههای غرب و بهویژه انگلیس شناخته میشد، میدان تاختوتاز و عرصه قدرتطلبی استعمارگران رقیب قرار گرفت.
نوسازی تشکیلات گمرک، بستنشینی و...
در نخستین سالهای ماموریتم در ایران، صدراعظم که مایل بود درآمد کشور خود را افزایش دهد، زیرا هزینههای مسرفانه شاه که دم به دم در تزاید بود چنین افزایشی را ایجاب میکرد، سرانجام مصمم شد تشکیلات گمرک ایران را نوسازی کند و اداره امور آن را به دست کارمندان اروپایی که از کشور بیطرف بلژیک استخدام شده بودند بسپارد.
تغییر جهت بازارها
تغییر جهتی که در مسیر بازرگانی خارجی ایران طی آخرین دهههای قرن هجدهم رخ داد، از دیگر نشانههای افول اقتصاد و تولید کشاورزی در این دوره است. طی این دوران بسیاری از دولتهای نیرومند اروپایی ـ بریتانیا، هلند و فرانسه ـ بهتدریج مبادلات خود را با ایران متوقف کردند و بازرگانی خارجی ایران به دادوستد با همسایگان مجاور ـ هندوستان، روسیه، افغانستان، امپراتوری عثمانی شامل عراق ـ محدود شد. گرچه تشریح کامل…